Sabella pavonina Linaeus, 1767
Nederlandse naam:
Pauwkokerworm
Beschrijving:
De koker wordt 30 tot 40 cm lang en 0,5 tot 1 cm dik. Klieren aan de buikzijde van het dier scheiden een stof uit waarvan de koker wordt gevormd en waarmee ook zandkorrels en stukjes schelp aan de koker gelijmd worden, zodat meer stevigheid ontstaat. De koker wordt langer naarmate het dier ouder wordt. In tegenstelling tot allerlei andere soorten, is een belangrijk gedeelte van de koker van deze soort gewoon zichtbaar, omdat hij boven het zand uitsteekt (1/3 tot de helft van de totale lengte). De worm heeft 100 tot ongeveer 600 segmenten. Op de gereduceerde kop staan 1 paar aanhangsels plus twee groepjes kieuwen, die elk uit enkele tientallen draden bestaan. Hij heeft een prachtige tentakelkrans, meestal wit met bruinrode banden, maar andere kleuren zijn ook mogelijk. Karakteristiek voor deze kokerworm is het feit, dat de tentakelkrans enkel is: hij ziet er inderdaad simpeler uit dan die van de meeste andere soorten. Toch kan deze krans ook in twee halfronde helften gedeeld zijn. En dan bestaat er nog een variant, met echt een dubbele krans: die heet S. pavonina var. bicoronata . Ook die komt in de West-Europese wateren voor. De tentakels zijn voorzien van een franje van fijne vertakkingen zodat er een soort zeef ontstaat. Voedseldeeltjes worden in de tentakels gevangen en vervolgens door trilharen naar de mond gebracht. De tentakels spelen ook een rol bij de ademhaling. De tentakels kunnen, zoals bij zoveel kokerwormen, bij verstoring bliksemsnel ingetrokken worden. En ga dan maar eens wachten tot ze weer te voorschijn komen. Menig fotograaf heeft zoiets al eens opgegeven. Leuke opgave voor die fotograaf: zet het parasitaire kreeftje dat soms in de tentakels zit eens op de gevoelige plaat!
Voedsel:
Klein plankton en organische deeltjes (detritus).
Leefgebied:
Op stenen die bedekt zijn met zand of slib. Beneden het intergetijdengebied, maar niet op grote diepten. Plaatselijk in grote kolonies - die ons overigens niet in Nederland bekend zijn.
Verspreiding:
Van de Noordzee tot de Middellandse Zee.